در تاریخ ۳۱ سنبله ۱۴۰۳ خورشیدی (۲۱ سپتامبر ۲۰۲۴)، نیروهای طالبان چهارراهی مزاری مزاری (ره) را در منطقه پل سوخته کابل تخریب کردند. این عملیات شبهنگام و با استفاده از تجهیزات سنگین انجام شد، در حالی که نیروهای زیادی از طالبان در محل حضور داشتند تا از هرگونه اعتراض احتمالی مردم جلوگیری کنند. چندی قبل نیز طالبان مجسمه شهید مزاری را با ابزار برمه تخریب کرده بودند.
شهید مزاری نماد مبارزه برای حقوق هزارهها و عدالتخواهی در افغانستان محسوب میشود، تخریب تندیس او واکنشهای گستردهای را در پی داشت. در واقع این اقدام طالبان نشانهای از تلاش برای محو و نابودی نمادهای هویتی هزارهها و تخریب تاریخ و فرهنگ افغانستان محسوب می شود
تخریب چوک شهید مزاری در پل سوخته کابل، یک حادثه مهم و نگرانکننده در تاریخ معاصر افغانستان است که نهتنها نشاندهنده تغییرات سیاسی و اجتماعی در کشور، بلکه بازتابی از تضادهای عمیق قومی، فرهنگی و مذهبی نیز محسوب میشود. شهید مزاری، یکی از چهرههای بارز و شاخص سیاسی و اجتماعی افغانستان، نماد مبارزه برای حقوق انسانی و دموکراسی در این کشور است. تخریب این چوک که به نام ایشان مسمی گردیده بود از سوی طالبان، نشانه دگم اندیشی و بیانگر دیدگاههای تنگ این گروه نسبت به هویت ملی و فرهنگی افغانستان است.
طالبان، بهویژه در سالهای اخیر، به دنبال اعمال نفوذ خود بر تمام جنبههای زندگی اجتماعی و فرهنگی مردم افغانستان بویژه هزاره ها هستند. از زمان بازگشت به قدرت، این گروه تلاش کردهاند تا نمادهای فرهنگی و تاریخی را که با دیدگاه خود سازگار نمیدانند، حذف کنند. تخریب چوک شهید مزاری نیز یکی از این تلاشهاست و نشاندهنده تلاش طالبان برای محو و از بین بردن نمادهای ملی مردمی اقوام ساکن در افغانستان خصوصا هزاره هاست.
یکی از دلایل اصلی این تخریب، عدم تحمل طالبان نسبت به نمادهای مختلف فرهنگی و سیاسی است. شهید مزاری نه تنها یک شخصیت تاریخی است، بلکه نمایندهای از حقوق مردم هزاره و اقوام دیگر در افغانستان نیز محسوب میشود. طالبان بهویژه نسبت به هزارهها و دیگر اقوام رویکردی خصمانه دارند و تخریب این چوک چنین پیام را میرساند که طالبان هرگز روحیه هم پذیری و رویه مسالمت آمیز را با دیگر اقوام و قبایل ساکن در افغانستان را ندارند.
علاوه بر این، تخریب چوک شهید مزاری به بهانه بازسازی میتواند بهعنوان یک استراتژی برای تقویت کنترل و تسلط اجتماعی طالبان بر جامعه تلقی شود. با حذف نمادها و مکانهای مرتبط با تاریخ معاصر، طالبان سعی دارند تا هویت ملی را تحت کنترل خود درآورند و فرهنگ تک قومی و مورد نظر خود را در جامعه تحمیل کنند. این رویکرد میتواند منجر به افزایش تنشها و نارضایتیها در میان اقوام و گروههای مختلف شود.
تخریب این چوک نهتنها حمله به هویت فرهنگی و اجتماعی مردم هزاره است، بلکه تأثیرات گستردهای بر کل جامعه خواهد افغانستان خواهد داشت. این عمل میتواند به تضعیف وحدت ملی و افزایش احساس بیاعتمادی و نفرت میان گروههای مختلف قومی و مذهبی منجر شود. در عین حال، این اقدام احتمالاً به تقویت مقاومتهای اجتماعی و فرهنگی در برابر طالبان خواهد انجامید. مردم افغانستان ممکن است به دنبال حفظ هویت و تاریخ خود برآیند و در مقابل سیاستهای سرکوبگرانه این گروه مقاومت کنند. از طرفی اگر امروز نماد هویتی هزاره ها تخریب می شود فردا نوبت به ساییر اقوام میرسد و بدین شکل سلسله تخریب نماد و نشان های ملی ادامه خواهد یافت.
بهطور کلی، تخریب چوک شهید مزاری در پل سوخته کابل یک رویداد مهم در تاریخ معاصر افغانستان است که نشاندهنده تلاش طالبان برای کنترل مردم است. این اقدام نه تنها بر وحدت ملی آسیب میزند، بلکه میتواند زمینهساز بروز تنشها و نارضایتیهای بیشتر در آینده باشد. حفظ هویت فرهنگی و تاریخ مشترک یکی از چالشهای اصلی مردم افغانستان در برابر این نوع اقدامات است و ممکن است به شکلگیری جنبشهای اجتماعی جدیدی منجر شود که به دنبال بازگشت به ارزشهای انسانی و دموکراتیک است.
دِهمزنگ 
بیان دیدگاه