روز جهانی دختر، که همه ساله در ۱۱ اکتبر گرامی داشته میشود، فرصتی است برای آگاهی بخشی و تمرکز بر چالشها و فرصتهای پیش روی دختران در سراسر جهان. این روز با هدف حمایت از حقوق دختران و تأمین فرصتهای برابر برای آنها در تمامی زمینهها، به ویژه تحصیل و اشتغال، برگزار میشود. با این حال، وضعیت دختران در برخی نقاط دنیا به شدت بحرانی است، به ویژه در افغانستان که تحت حاکمیت طالبان قرار دارد. پس از بازگشت طالبان به قدرت در سال 2021، حقوق اساسی دختران در افغانستان، از جمله حق تحصیل و کار، به شدت محدود شده است.
تحصیل: حق از دست رفته دختران
یکی از بزرگترین ضربههایی که به دختران افغان وارد شده است، ممنوعیت تحصیل و بستن درهای مکاتب بر روی آنها است. طالبان به محض به دست گرفتن قدرت، مدارس متوسطه و عالی برای دختران را تعطیل کردند. این تصمیم میلیونها دختر افغان را از تحصیل محروم کرده و آیندهی آنها را در هالهای از ابهام فرو برده است. در شرایطی که آموزش میتواند کلید رشد و پیشرفت اقتصادی و اجتماعی هر کشور باشد، طالبان این حق بنیادین را از دختران گرفتهاند و بدین ترتیب مسیر توسعه فردی و جمعی آنها را مسدود کردهاند.
تحصیل برای دختران نه تنها در افغانستان بلکه در تمام جهان به عنوان یکی از اساسیترین حقوق انسانی شناخته میشود. تحقیقات نشان دادهاند که تحصیل دختران منجر به کاهش فقر، بهبود سلامت عمومی، و افزایش مشارکت اقتصادی و اجتماعی میشود. با این حال، طالبان با نگرشهای محدود و سنتی خود، مانع از دسترسی دختران به این فرصتهای اساسی شدهاند. این ممنوعیت تحصیل برای دختران نه تنها فرصتهای شغلی و زندگی بهتر را از آنها میگیرد، بلکه جامعه افغانستان را نیز از نیروی کاری بالقوه و توانمند محروم میسازد.
اشتغال: موانع شدید بر سر راه دختران
علاوه بر ممنوعیت تحصیل، طالبان قوانین سختگیرانهای را علیه اشتغال زنان وضع کردهاند. در بسیاری از بخشها، دختران و زنان اجازه کار در دفاتر دولتی و حتی برخی سازمانهای بینالمللی را ندارند. طالبان با این اقدامات، دختران و زنان را از حق مشارکت در جامعه و اقتصاد افغانستان محروم کردهاند. این محدودیتها نه تنها به اقتصاد کشور ضربه میزند، بلکه حقوق انسانی و آزادیهای اساسی زنان و دختران را نقض میکند.
عدم امکان اشتغال برای دختران و زنان افغانستانی باعث شده تا بسیاری از آنها مجبور به زندگی در فقر و وابستگی به دیگران شوند. این وضعیت نه تنها به صورت اقتصادی بلکه از نظر روانی و اجتماعی نیز اثرات مخربی بر آنها دارد. زنان و دختران از طریق کار کردن میتوانند استقلال مالی و اجتماعی خود را به دست آورند و این موضوع میتواند به ایجاد یک جامعه متعادلتر و عادلانهتر کمک کند. اما در شرایط کنونی، دختران افغان با موانع بیشماری مواجه هستند که آنها را از دستیابی به این اهداف محروم میکند.
تبعیض جنسیتی و پیامدهای آن
در کنار محدودیتهای تحصیلی و شغلی، دختران در افغانستان با تبعیضهای گسترده جنسیتی نیز مواجه هستند. طالبان با اعمال قوانین سختگیرانه بر پوشش و حرکت دختران و زنان، آنها را به عنوان شهروندان درجه دوم در جامعه تعریف کردهاند. در واقع، قوانین جاری طالبان بر اساس تفسیرهای تنگنظرانه و افراطی از شریعت اسلامی است که در آن زنان و دختران از بسیاری از حقوق و آزادیها محروم میشوند.
این تبعیض جنسیتی تأثیرات عمیقی بر روحیه و سلامت روان دختران دارد. بسیاری از آنها احساس میکنند که تواناییها و آرزوهایشان به طور کامل نادیده گرفته شده و زندگیشان به اجبار در مسیری محدود قرار داده شده است. این وضعیت نه تنها آنها را از فرصتهای پیشرفت بازمیدارد، بلکه آینده نسلهای بعدی را نیز در مخاطره قرار میدهد.
روز جهانی دختر: صدای دختران افغان
روز جهانی دختر در چنین شرایطی فرصتی است تا توجه جامعه جهانی به وضعیت بحرانی دختران در افغانستان جلب شود. سازمانهای بینالمللی، مدافعان حقوق بشر، و دولتهای مختلف باید از این روز برای فشار به طالبان و دفاع از حقوق دختران افغان استفاده کنند. تحریمهای بینالمللی، دیپلماسی فعال و حمایت از برنامههای آموزشی و اقتصادی برای دختران افغان میتواند گامهای مهمی در جهت بهبود وضعیت آنها باشد.
به طور کلی، روز جهانی دختر نه تنها برای یادآوری اهمیت حقوق و فرصتهای برابر برای دختران در سراسر جهان است، بلکه به عنوان صدایی برای دخترانی مانند دختران افغان که در شرایط بسیار دشواری زندگی میکنند، اهمیت ویژهای دارد. در این روز، باید بر تعهد به حمایت از حقوق دختران در هر کجای جهان که باشند، تأکید کنیم و برای تحقق عدالت و برابری جنسیتی تلاش کنیم.
دِهمزنگ 
بیان دیدگاه